پایان نامه بررسی نقش زنان در اقتصاد روستا در 92 صفحه ورد قابل ویرایش 

نقش و حیطه كارزنان در فعالیتهای غیر زراعی:

اقتصاد روستا، فعالیتهایی را در بر می گیرد كه هر یك بر حسب گستردگی و وسعتی كه دارد در ارتقاء درآمد روستائیان مؤثر می باشد. از این رو بررسی های انجام شده نشان می دهد كه هر قدر امكان بهره گیری از منابع درآمد برای روستائیان متنوع تر و فراوانتر باشد سطح درآمد و رفاه آن جامعه بالاتر بوده است برای مثال روستاهای منطقه تالش به لحاظ برخورداری از امكان كشت محصولات متنوع (برنج، مركبات، تنباكو) از درآمد نسبتاً بهتری برخوردار می باشند. یا مناطق ساحلی به لحاظ همجواری با دریا قادرند از طریق فعالیتهای توریستی یا ماهیگیری درآمد حاصل از كشاورزی خود را تكمیل نمایند. در عین حال عمده ترین فعالیتهای جانبی روستائیان كه معمولاً در كنار زراعت صورت می گیرد به شرح زیر می باشد:

دامداری و پرورش طیور

دامداری و نگهداری از حیوانات بزرگ جثه در منطقه بسیار محدود بوده و تنها گاوداری در قسمت جلگه ای رواج دارد. در مناطق روستایی مورد مطالعه گاوداری عمدتاً به شكل سنتی و در جوار سایر اشتغالات كشاورزی صورت می گیرد. البته با رواج زندگی شهری و خصوصاً گسترش جاده های مواصلاتی كه برای گاوهایی كه در سطح روستا زندگی می كردند خطرآفرین می باشد. از تعداد گاوهای منطقه كاسته شده است. گاوداری در بین خانواده های نمونه نسبتاً رواج چندانی ندارد و اكثراً تنها به داشتن یك یا دو گاو اكتفا می نمایند كه این گاوها تنها قادرند لبنیات خانواده را تأمین نمایند و  محصولی برای عرصه به بازار از آنها بدست می آید. در گاوداری به شكل سنتی معمولاً زن و مرد توأمان همكاری دارند لیكن برحسب نوع و وظایف سهم هر یك از آنها متغیر می باشد.

جدول (5-1) سهم زنان و مردان را در گاوداری بشكل سنتی و پرورش ماكیان نشان میدهد

سهم مردان و زنان از پرورش دام «گاو» و طیور به تفكیك فصول

هر یك از مراحل دامداری 100% در نظر گرفته شده كه بطور نسبی سهم زنان و مردان نسبت به این ارقام محاسبه شده است.

همانطور كه از جدول مستفاد می گردد اوج حجم كار مردان عمدتاً در فصول بهار و تابستان كه امر علف چینی تعلیف دام می پردازند می باشد و در فصل پاییز كه فصل بیكاری زراعی است نگهداری حیوان در آغل را نیز بر عهده دارند این در حالیست كه در فصل زمستان كه به آماده كردن زمین زراعی مبادرت می ورزند بخشی از این وظایف را به زنان محول می كنند، لیكن دوشیدن از وظایف مختص زنان است كه در چهار فصل برحسب شیردهی جوان قابل انجام است.

از سوی دیگر همانطور كه در جدول ملاحظه می گردد، پرورش طیور از وظایف خاص زنان می باشد كه عمدتاً جهت تأمین تخم مرغ و گوشت سفید خانوار بدان اقدام می ورزند و بعضاً به فروش محصولات حاصل از آن نیز می پردازند. جالب توجه است كه اصلی ترین گوشت مصرفی خانوار گوشت سفید بوده و تخم مرغ از اقلام مهم تأمین كننده پروتئین خانواده می باشد.

در سال 1375 تعداد گاو و گاومیش موجود شهرستان 112844 رأس گزارش شده است.  آمار دریافتی كشتار دام، از 30466 رأس گاو و گاومیش كشتار شده شهرستان در سال 1375 مقدار 3353 تن گوشت قرمز و 649 تن پوست تولید شده است. مقدار شیر تولید شده از گاو و گاومیش های موجود شهرستان این سال برابر 2/11932 تن گزارش شده است. شهرستان تالش در سال 1375 دارای 467821 رأس گوسفند و بز بوده است كه با كشتار 170547 رأس از آن، مقدار 2555 تن گوشت قرمز و 8/170 تن پوست تولید شده است.(1)

منطقه تالش از دوران های اولیه سكونت اقوام و متأخرین دارای نظام عشیره ای و پدرسالاری بوده و به نظر می رسد كه دام داری قبل از رواج كشاورزی با توجه به استعدادهای اقلیمی و معیشت های خدادادی در تالش رواج داشته و مردم ابتدا دام دار بوده و بعداً به تدریج به كشاورزی روی آورده اند.

دختران خردسال به جای حضور در كلاس درس به مراقبت از بزها و گوسفندان هستند اكنون خواندن و نوشتن و بازی كردن محروم هستند فردا محرومیتهای دیگری در انتظار آنهاست. بعلت شرایط توپوگرافی شهرستان تالش و وجود ارتفاعات كه پوشیده از مراتع طبیعی مرغوب است بنابراین عده ای به زندگی كوچ نشینی روی آورده اند. وضعیت اصلی و غالب آنها پرورش دام از نوع گوسفند و بز می باشد.

پیشنهادات:

آموزش زنان = آموزش جامعه

با توجه به بررسیهای انجام شده نكات زیر برای بهبود وضعیت موجود منطقه پیشنهاد می‌گردد:

ـ بیمه و تأمین آینده زنان روستایی؛ به رغم فعهالیتهای كشاورزی زنان، آنان همواره به عنوان خانه‌دار شناخته می‌شوند و از مزایای بیمه بازنشستگی، بیمه درمان و غیر محرومند.

ـ تأمین اعتبار و نهاده‌های كشاورزی؛ به علت مالكیت محدود زنان روستایی در خصوص زمین، امكان دسترسی به اعتبارات و نهاده‌ها برای زنان مشكل است.

ـ تدوین قوانین حمایت از حقوق زنان روستایی؛ هر گونه برنامه‌ای برای دفاع از حقوق زنان روستایی باید مبتنی بر پشتبانی قانونی باشد. لازم است در صورت لزوم قوانین مربوط به این امر تصویب شود.

ـ ایجاد اشتغال مناسب برای زنان كشاورز؛ از آنجا كه تنوع شغلی در روستاها كم است و درآمد حاصل از آن نیز اندك است، ضرورت دارد كه صنایع دستی و صنایع غذایی در روستاها جهت اشتغال زایی ایجاد گسترش داده شود.

ـ توزیع عادلانه امكانات؛ موقیعت زنان به گونه‌ای است كه هر نوع امكانات اعطائی به روستاها بیشتر نصیب مردان می‌شود تا زنان. ضروری است كه با اندیشیدن تمهیداتی نسبت به تبعیض اقدام شود.

ـ تواناسازی زنان روستایی برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتاباطات به منظور بهبود معاش و وضعیت خانواده و محیط پیرامونشان و تقویت صدای آنان در سطح ملی و محلی.

فناوری اطلاعات و ارتباطات اعم از جدید و سنتی می‌تواند زنان كشاورز را در امور مدیریت مزرعه از هنگام تصمیم‌گیری برای كاشت محصولات تابرداشت، عرضه و بازاریابی محصولات هدایت و راهنمای كند.

بر این اساس دختران در زنان روستایی با توجه با توجه به نقشهای جنسیتی خود نظیر عامل تولید، مدیر منزل، تصمیم‌گیر و تصمیم ساز و عضو مؤثر در پیكره اجتماع به اطلاعاتی درباره اعتبارات، نهاده‌های كشاورزی، فنون و عملیات كشاورزی ، بهداشت و محیط زیست نیاز دارند.

ـ تلاش برای تقسیم منصفانه وظایف خانگی بین اعضای خانواده‌های روستایی.

ـ ارتقای فرهنگ و آگاهی‌های عمومی جامعه روستایی، در زمینه نیاز و مسائل زنان و تأكید بر اصلاح باورهای نادرست.

ـ سواد آموزی زنان به عنوان اهرمی قوی برای رشد معیارهای زندگی و گسترش مشاركت آنها در فعالیتهای اجتماعی اقتصادی، فرهنگی و … محسوب می‌شود.

ـ تلاش در تغییر و اصلاح آمارنامه‌ها و تعریف شغل و معیارهای تمیز شغل خانگی و مشاغل بیرونی و وارد كردن زنان روستایی و اشتغالات آنها در عرصه شغل.

بها دادن بیش از پیش به كار آنها.

      v        خط مشی‌ها و استراتژیهای زیر برای حفاظت محیط زیست پیشنهاد می‌گردد.

ـ افزایش نرخ با سوادی از طریق اجرای برنامه‌های سواد آموزی.

ـ اقدام عاجل در مورد تأمین امكانات آموزشی برای زنان به خصوص آموزشهای زیست محیطی، بهداشتی، كشاورزی و آموزشهای پایه و تلاش در جهت رفع تبعیض موجود همان زنان و مردان در زمینه برخورداری از امكانات آموزشی.

ـ تأمین نیازهای اولیه و ابتدایی زنان روستایی برای رفع نیازهای اولیه آنا به منظور جلوگیری از انهدام منابع طبیعی.

ـ شناسائی موشهای نسبی به كار گرفته شده به وسیله زنان روستایی در حفظ مراتع و كاربرد آنها به روشهای نوین.

ـ ایجاد و توسعه تعاونی‌های زنان روستایی به منظور افزایش در آمد زنان و كسب آگاهی‌های بیشتر در نتیجه كمك به حفظ محیط زیست.

پیوستها:

نقش سازمانهای غیر دولتی NGO و مشاركت زنان در پروژه‌های توسعه:[1]

با تأكید پیشبرد توسعه، در اواخر 1960 بسیاری از مؤسسات رفاهی و سازمانهای داوطلب فعالیتهای خود را در كشورهای در حال توسعه گسترش دادند و غالباً بخشها یا سازمانهایی را شبیه‌ به  گروهها و سازمانهای مادر در كشورهای توسعه یافته بود آوردند.[2]

به دنبال آن در آغاز 1970 همانطور كه بیان گردید تصور اینكه انتقال تكنولوژی و سرمایه از كشورهای توسعه یافته به سمت كشورهای در حال توسعه باعث رشد برابر خواهد شد مودر انتقاد قرار گرفت و استراتژیهایی با تأكید بر اضمحلال فقر و دستیابی به برابری ظاهر شد. در همین زمان پروژه‌ها به داده‌هایی دست یافتند كه مستقیماً فقرا را مورد حمایت قرار گرفتند و به موازات آن سازمانهای آسایش و رفاه 

اجتماعی شروع به انتقال خود به آژانسهای توسعه نمودند. در طی این دوره قابلیت دسترسی به سرمایه‌ها سبب بوجود آمدن سازمانهای غیر دولتی ( NGO )[1] جدید شد. موضوعات كلی آنها در رابطه با اینكه تفون اقتصادی و سایر خدمات را برای فقرا تهیه نمایند ـ شبیه به مؤسسات رفاهی قبلی بوده است برای مثال برخی از آنها غدارسون‌های مشاركتی را برای تهیه اعتبار خدمات كشاورز، بازاریابی و سایر خدمات را سازمان دادند و برخی دیگر همچنان به گسترش و توسعه تجارتهای كوچك اهتمام ورزیدند. [2]